Η διάκριση του βιώματος από την εμπειρία

Ο Ντάνιελ Κάνεμαν είναι ο ιδρυτής των Οικονομικών της Συμπεριφοράς (ή αλλιώς Συμπεριφορικών Οικονομικών - Behavioural Economics), για τη μελέτη των οποίων του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας το 2002.

Παρότι ο ίδιος έχει βασική εκπαίδευση στην ψυχολογία, τομέα στον οποίο εργάστηκε για δεκαετίες, το βραβείο του απονεμήθηκε ακριβώς «για την ενσωμάτωση στην επιστήμη της Οικονομίας εννοιών από την έρευνα στην Ψυχολογία, ειδικότερα όσον αφορά στην ανθρώπινη κρίση και το μηχανισμό λήψης αποφάσεων κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας». Έννοιες όπως αμεροληψία, αμοιβαιότητα, αυτοέλεγχος και ταυτότητα για πρώτη φορά συγχωνεύτηκαν με συστηματικό τρόπο στην οικονομική επιστήμη.

Στη διάλεξή του για το TED, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από τις διακοπές έως τις κολονοσκοπήσεις, εξηγεί το πώς ο «βιωματικός εαυτός» και ο «εμπειρικός εαυτός» μας, είναι διακριτοί κι αντιλαμβάνονται την ευτυχία διαφορετικά μεταξύ τους. Αυτή η νέα αντίληψη, εξηγεί ο ίδιος, έχει σημαντικές επιρροές στα οικονομικά, τη δημόσια πολιτική - καθώς και στην κατανόηση του εαυτού μας.

Στο τέλος της ομιλίας ο Daniel Kahneman μοιράζεται με το κοινό μια αναπάντεχη ανακάλυψη που προέκυψε από τα στατιστικά δεδομένα των ερευνών όταν μέτρησαν πώς εξελίσσεται η ανθρώπινη ευτυχία συγκριτικά με το εισόδημα:

Κάτω από ένα εισόδημα 60.000 δολαρίων το χρόνο οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι και γίνονται σταδιακά πιο δυστυχισμένοι όσο φτωχότεροι γίνονται. Πάνω από αυτό, έχουμε μια απόλυτα επίπεδη γραμμή. Πολύ σπάνια έχω δει τόσο επίπεδες γραμμές.

Εμφανώς, αυτό που συμβαίνει είναι πως τα χρήματα δεν σου δίνουν βιωματική ευτυχία, όμως η έλλειψή τους σίγουρα σου φέρνει δυστυχία και μπορούμε να μετρήσουμε αυτή τη δυστυχία πάρα πολύ καθαρά.



ΠΗΓΗ-tvxs