The game is over,again

Τέλος παιγνιδιού για την Ελλάδα
Την άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, εκφράζει ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, με άρθρο του στο μπλογκ των New York Times, στο οποίο μεταξύ άλλων σημειώνει ότι η χώρα έχει αρχίσει να μοιάζει με την Αργεντινή το 2001.

Paul Krugman
Πολλοί σχολιαστές πιστεύουν τώρα ότι η Ελλάδα θα αναδιαρθρώσει τελικά το χρέος της – κάτι που σημαίνει ότι θα αρνηθεί ένα μέρος του. Συμφωνώ. Αλλά τα επιχειρήματα φαίνεται ότι σε αυτό σημείο στερεύουν. Λάθος.

Στην ουσία, η κοινή εκτίμηση πως η Ελλάδα θα καταλήξει σε στάση πληρωμών, είναι πιθανόν υπερβολικά αισιόδοξη. Εχω την αίσθηση ότι η Ελλάδα στο τέλος θα εγκαταλείψει και το ευρώ.

Ηδη, ο συλλογισμός μου έχει διαφανεί: ακόμη και με την αναδιάρθρωση του χρέους, η Ελλάδα θα έχει σοβαρά προβλήματα, παγιδευμένη σε πρόγραμμα λιτότητας, ώστε να καλύψει απλώς το δημοσιονομικό έλλειμμα.

Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη για μέτρα λιτότητας θα ήταν κάτι που βοήθησε στην ανάπτυξη της οικονομίας ή τουλάχιστον δεν ώθησε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Κάτι που θα μείωνε τα οικονομικά βάρη· θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τα έσοδα, περιορίζοντας τα μέτρα κατά των φορολογούμενων.

Αλλά ο μόνος δρόμος προς την οικονομική ανάπτυξη είναι η αύξηση των εξαγωγών – που μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν μειωθούν δραστικά το ελληνικό κόστος και οι τιμές, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Εάν η Ελλάδα ήταν μια συμπαγής κοινωνία με σύστημα συλλογικής ρύθμισης των μισθών, ένα είδος Αυστρίας στο Αιγαίο, θα ήταν πιθανό να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, μέσω μιας συλλογικά συμφωνημένης μείωσης των μισθών – μέσω μιας «εσωτερικής υποτίμησης».

Αλλά, όπως δείχνουν τα θλιβερά γεγονότα του σήμερα, δεν είναι.

Η εναλλακτική οδός είναι η υποτίμηση – που σημαίνει εγκατάλειψη του ευρώ.

Οποιαδήποτε αναγγελία των σχεδίων εξόδου από την Ευρωζώνη, όπως σημειώνει ο οικονομολόγος Μπάρι Αϊχενγκριν, θα σήμαινε την καταστροφή των τραπεζών. Για τον ίδιο λόγο, οποιοσδήποτε υπαινιγμός από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για την ύπαρξη αυτής της εναλλακτικής θα πυροδοτούσε θεαματική επίθεση στις ελληνικές τράπεζες και συνεπώς δεν μπορεί να γίνει. Ουσιαστικά, δεν πρέπει να θίγουμε το θέμα.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί. Η Ελλάδα έχει ήδη αρχίσει να μοιάζει με την Αργεντινή το 2001.

Για να είμαι σαφής, δεν πρόκειται για μια εναλλακτική αντί της αναδιάρθρωσης οδό· είναι κάτι που ενδέχεται να απαιτηθεί πέρα από την αναδιάρθρωση, προκειμένου να καταστεί εφικτή η δημοσιονομική προσαρμογή.

Ελπίζω ότι κάπου, βαθιά στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, οι άνθρωποι σκέφτονται το αδιανόητο. Διότι αυτή η φριχτή έκβαση έχει αρχίσει να μοιάζει καλύτερη από άλλες πιθανές.

Ο ίδιος βλέπει τρεις λύσεις που θα διασφάλιζαν την παραμονή της Ελλάδας στηνευρωζώνη.
"Πρώτον, οι Ελληνες εργαζόμενοι θα πρέπει να εξιλεωθούν υποφέροντας και δεχόμενοι μεγάλες περικοπές στις αποδοχές τους που θα έκαναν την Ελλάδα ανταγωνιστική ώστε να δημιουργήσει ξανά θέσεις εργασίας. Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να δεσμευθεί σε μια πιο επεκτατική πολιτική, αγοράζοντας μεταξύ άλλων μεγάλο μέρος κρατικού χρέους και να δέχεται -στην πραγματικότητα με ενθουσιασμό- τον πληθωρισμό που θα δημιουργείται. Αυτό θα έκανε την προσαρμογή στην Ελλάδα και σε άλλες προβληματικές χώρες της ευρωζώνης ευκολότερη. 'Η, τέλος, το Βερολίνο να γίνονταν για την Αθήνα ό,τι είναι η Ουάσιγκτον για το Σακραμέντο...". Ο Πολ Κρούγκμαν αναφέρεται στην οικονομική κρίση που έχει πλήξει την Καλιφόρνια πρωτεύουσα της οποίας είναι το Σακραμέντο.

"Tο πρόβλημα είναι" συνεχίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος, "ότι καμία από τις ανωτέρω εναλλακτικές δεν είναι πολιτικά εφικτή. Αυτό που μένει στο τέλος φαίνεται αδιανόητο - Η Ελλάδα εγκαταλείπει το ευρώ. Οταν όμως έχεις αποκλείσει ο,τιδήποτε άλλο, αυτό είναι που μένει". Στο σημείο αυτό ο Πολ Κρούγκμαν αναφέρεται στην περιπέτεια της Αργεντινής το 2001όταν η κυβέρνηση της χώρας επέβαλε περιορισμούς στα ποσά των αναλήψεων. "Αυτό άνοιξε την πόρτα στην υποτίμηση και τελικά η Αργεντινή διέβη αυτή την πόρτα".
"Αν κάτι παρόμοιο συμβεί στην Ελλάδα, θα στείλει ωστικά κύματα στην Ευρώπη, πιθανόν ενεργοποιώντας κρίσεις σε άλλες χώρες. Εκεί ακριβώς οδεύουμε, εκτός και αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούν και επιθυμούν να ενεργήσουν με μεγαλύτερη τόλμη από αυτή που έχουμε δει ως τώρα..." καταλήγει ο αρθρογράφος.

ΠΗΓΗ-Το Κουτί της Πανδώρας